فلسفه و هدف جهاد

یکی از مسائل این است که اسلام جهاد را برای چی وضع کرده است ؟ بعضی ها معتقدند اساسا در دین نباید جهاد وجود داشته باشد ، در دین نباید قانون‏ جنگ وجود داشته باشد ، چون جنگ بد چیزیست ، دین باید بر ضد جنگ باشد ، نه اینکه خودش قانون جنگ وضع کرده باشد ، و ما می‏دانیم که یکی از فروع دین اسلام جهاداست. 

جهاد و آزادی عقیده

می گویند اولا چرا چنین ماده قانونی در دین اسلام وجود دارد و ثانیا
مسلمین بواسطه همین اجازه قانونی از طرف اسلام با ملتها وارد جنگ شدند و اسلام را بزور تحمیل کردند .

مسئله اول درباره اصل مشروعیت جهاد است ، درباره این که آیا صحیح‏ است که در متن یک دین و در متن قانون آن ، قانون جنگ وجود داشته باشد یا نه ؟ معترض میگوید : نه . چون جنگ بد است ، و دین هم همیشه باید مخالف بدیها باشد ، پس باید مخالف جنگ باشد ، یعنی طرفدار صلح باشد . 

جنگ یا تجاوز ؟

آیا جنگ مطلقا بد است ، حتی در مقام دفاع از یک حق و یا تهاجم و تجاوز بد است ؟ پس باید مورد و منظور جنگ را بدست آورد که‏
برای چه منظور و برای چه هدفی است . یکوقت است که جنگ تهاجم است‏ یعنی مثلا فرد یا ملتی چشم طمع به حقوق دیگران ، مثلا به سرزمین دیگری‏ می‏دوزد ، چشم طمع به ثروت مردمی می دوزد و با اینکه تحت تأثیر جاه طلبی‏ فراوان و تفوق طلبی و برتری طلبی قرار می گیرد و ادعا میکند که نژاد من‏ فوق همه نژادهاست و برتر از همه نژادهاست ، پس بر همه نژادهای دیگر باید حکومت بکند .
این هدفها هدفهای نادرست است . جنگی که بخاطر تصاحب سرزمینی باشد ، یا بخاطر تصاحب ثروت مردمی باشد ، یا بخاطر تحقیر مردمی باشد و بر اساس این باشد که این مردم جنس پست ترند و ما جنس‏برتر ، و جنس برتر باید بر جنس پست‏تر حکومت کند این را می‏گویند تهاجم ، این جنگ مسلما بد است و شک ندارد . جنگ برای تحمیل عقیده را نیز جداگانه رویش صحبت‏ می کنم .

جنگ دفاعی

ولی اگر جنگی برای دفع تهاجم باشد ، دیگری به سرزمین ما تهاجم کرده‏ است ، به مال و ثروت ما چشم دوخته است ، به حریت و آزادی و آقائی ما چشم دوخته و میخواهد سلب کند و میخواهد آقائی خود را به ما تحمیل کند ، اینجا دین چه باید بگوید ؟ آیا باید بگوید : جنگ مطلقا بد است ، دست‏ به اسلحه بردن بد است ، دست به شمشیر بردن بد است ، ما طرفدار صلحیم !
بدیهی است که این سخن مسخره است ، حریف دارد با ما می‏جنگد ، و ما با کسیکه به ما تهاجم کرده در حالیکه میخواهد ما را بر باید نجنگیم و از خودمان  در واقع دفاع نکنیم به بهانه صلح ؟ ! این صلح نیست ، این تسلیم است .

صلح غیر از تسلیم است

اینجا ما نمی توانیم بگوئیم ما چون طرفدار صلحیم با این جنگ مخالفیم ،
این معنایش این است که ما طرفدار ذلت هستیم ، طرفدار تسلیم هستیم . اشتباه نشود این دوتا با یکدیگر از زمین تا آسمان متفاوتند . صلح معنایش‏ این است که همزیستی شرافتمندانه . اما این همزیستی شرافتمندانه نیست ، همزیستی است که از یک طرف عین بی شرفی است بلکه از دو طرف عین بی‏ شرفی است از آنطرف بی شرفی تجاوزگری ، و از این طرف بی‏شرفی تسلیم شدن‏
در مقابل ظلم . پس این مغالطه را باید از میان برد اگر کسی بگوید که من مخالف جنگیم‏ و جنگ مطلقا بد است چه جنگی که تهاجم باشد و چه جنگی که دفاع و مبارزه‏ با تهاجم باشد ، اشتباه کرده است . جنگ تهاجمی قطعا بد است و جنگ‏ به معنی ایستادگی در مقابل تهاجم قطعا خوب است و از ضروریات زندگی بشر است .
قرآن هم باین مطلب اشاره میکند بلکه تصریح میکند . در یکجا میفرماید :
« و لو لا دفع الله الناس بعضهم ببعض لفسدت الارض »( بقره - 251 ) .
در یکجا میفرماید : « لهدمت صوامع و بیع و صلواه و مساجد یذکر فیها اسم‏ الله »( حج - 40 ) . اگر خداوند بوسیله بعضی از افراد بشر ، جلو بعضی‏ دیگر را نگیرد خرابی و فساد همه جا را میگیرد ، و لهذا تمام کشورهای دنیا نیروی دفاع را برای کشور واجب و لازم می دانند . یک ارتشی که وظیفه‏اش‏ جلوگیری از تجاوز است وجودش لازم و ضروری است حالا یک کشور ارتش دارد برای تجاوز کردن به دیگران ، یکی ارتش دارد برای دفاع ، نگوئید آنهم که‏ ارتش دارد و تجاوز ندارد زورش نمیرسد اگر داشته باشد آنهم تجاوز میکند ، من باین مطلب کار ندارم ارتش داشتن برای دفاع برای هر کشوری واجب‏ است که آنقدر نیرومند باشد تا جلو تجاوز را بگیرد .

قرآن می گوید:

« و اعدوا لهم ما استطعتم من قوه و من رباط الخیل ترهبون به عدو الله و عدوکم » ( انفال - 60 ) .
تا آن حدیکه‏ می توانید نیرو تهیه کنید ، قدرت در سرحدهای خودتان متمرکز کنید .قرآن می گوید برای اینکه‏ رعب شما در دل دشمن قرار بگیرد و دشمن خیال تجاوز به ساحت شما را در دماغ‏ خودش ندهد نیرو تهیه کنید و نیرومند باشید

 منبع : جهاد -استادشهید مطهری -ص١٢تا ١۶